The Openness of Commercial Proceedings and the Digitisation of Civil Proceedings
Abstract
The principle of openness is a guiding principle of the organisation of justice; the right to an open hearing of a case, inter alia a civil case, is a human right, although not an absolute one. Therefore the digitisation of the civil process should not affect this right. All forms of digitisation are in practice really concerned with the technical and not the substantive aspects of the proceedings. Technical innovations aimed at improving the civil process should be introduced primarily in commercial cases; in the digital age, this does not infringe on the right to a court. Before attempting to apply artificial intelligence to the adjudication of court cases (if that is really possible), it would be advisable first to completely digitise the civil process, especially commercial proceedings.References
Cygan, R. (2025). Sądownictwo w dobie nowoczesnych technologii, Palestra, 1, 241–254.
Ereciński, T. & Weitz, K. (2010). Prawda i równość stron w postępowaniu cywilnym a orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. w: T. Ereciński & K. Weitz (red.), Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a Kodeks postępowania cywilnego. Materiały Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Postępowania Cywilnego. 17–62. Wolters Kluwer Polska.
Feliga P., (2024). Komentarz do art. 4583. w: P. Rylski (red. nacz.) & A. Olaś (red. cz. III), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Legalis.
Fruk, A. (2024). E-rozprawa w postępowaniu cywilnym – standaryzacja czy destabilizacja? Dekalog zmian art. 151 KPC wprowadzonych nowelizacją z 2024 r., Monitor Prawniczy, 9, s. 529–543.
Gołaczyński, J. & Dymitruk, M. (2021). Rozprawa zdalna i doręczenia elektroniczne w dobie pandemii COVID-19 po wejściu w życie nowelizacji z 28.5.2021 r., Monitor Prawniczy, 13, 685–697.
Gołaczyński, J. & Zalesińska, A. (2020). Nowe technologie w sądach na przykładzie wideokonferencji i składania pism procesowych i doręczeń elektronicznych w dobie pandemii COVID-19, Monitor Prawniczy, 12, 637–643.
Gołąb, A. (2020). Wybrane aspekty zasady jawności w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 4.7.2019 r. w: P. Rylski (red.), Reforma czy kolejna nowelizacja? Uwagi na tle ustawy z 4.7.2019 r. zmieniającej k.p.c. 95–129. Wydawnictwo C.H.Beck.
Gołąb, A. (2024). Komentarz do art. 9. w: P. Rylski (red. nacz.) & A. Olaś (red. cz. III), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Legalis.
Góra-Błaszczykowska, A. (2008). Zasada równości stron w procesie. Wydawnictwo C.H.Beck.
Grzegorczyk, P. & Weitz, K. (2016). Komentarz do art. 45. w: M. Safjan & L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Komentarz. Tom I. Art. 1–86, 1086–1152. Wydawnictwo C.H. Beck.
Hofmański, P., & Wróbel, A. (2010). Komentarz do art. 6. w: L. Garlicki (red.), Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Tom I. Komentarz do art. 1–18, 246–461. Wydawnictwo C.H. Beck.
Łazarska, A. (2012). Rzetelny proces cywilny. Wolters Kluwer Polska.
Mayer, F. C. (2022). Art. 6 EMRK. w: U. Karpenstein, F. C. Mayer (red.), Konvention zum Schutz der Menschenrechte und Grundfreiheiten: EMRK, 171–302. C.H. Beck.
Minister Cyfryzacji. (2023). Komunikat z dnia 29 maja 2023 r. w sprawie określenia terminu wdrożenia rozwiązań technicznych niezbędnych do doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej oraz udostępnienia w systemie teleinformatycznym punktu dostępu do usług rejestrowanego doręczenia elektronicznego w ruchu transgranicznym (Dz.U. 2023, poz. 1077, ze zm.).
Minister Sprawiedliwości. (2015). Rozporządzenie z dnia 20 października 2015 r. w sprawie sposobu wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe (t.j. z 2023, poz. 540).
Minister Sprawiedliwości. (2021). Rozporządzenie z dnia z 30 listopada 2021 r. w sprawie konta w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe (Dz.U. 2021, poz. 2204, ze zm.).
Parafianowicz, J. (2024). Komentarz do art. 151. w: O. M. Piaskowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Art. 1–50539, 415–417. Wolters Kluwer Polska.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 lutego 2017 r., sygn. akt V ACz 171/17, OSA/ Kat. 2017, nr 1, poz. 3.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2024 r., sygn. akt II UZ 3/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2022 r., III CZ 37/22.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 1997 r., sygn. akt I CZ 142/97.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2023 r., sygn. akt III CZ 427/22, OSNC 2023, nr 9, poz. 93.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2023 r., III CZP 369/23.
Rada Europy. (1950). Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz.U. 1993, nr 61, poz. 284, ze zm.).
Rylski, P., Zembrzuski, T. (2006). Rozpoznanie spraw cywilnych na posiedzeniu niejawnym. Przegląd Sądowy, 6, 83–106.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2001). Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. z 2024, poz. 334, ze zm.).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2005). Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. z 2024, poz. 1557, ze zm.).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2015). Ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz. 1311, ze zm.).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2019). Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019, poz. 1469, ze zm.).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2020a). Ustawa z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (t.j. z 2024, poz. 1045, ze zm.).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2020b). Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. z 2024, poz. 340, ze zm.).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2021). Ustawa z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021, poz. 1090).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2023a). Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023, poz. 1860, ze zm.).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2023b). Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023, poz. 614).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2024). Ustawa z dnia 12 lipca 2024 r. – Prawo komunikacji elektronicznej (Dz.U. 2024, poz. 1221, ze zm.).
Szanciło, T. (2023). Komentarz do art. 4582. w: T. Szanciło (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Art. 1–45816, 1956–1969. Wydawnictwo C.H. Beck.
Szanciło, T. (2024). Artificial intelligence and case categories in civil proceeding. Studia Iuridica, 103, 7–22.
Szczurowski, T. (2019). Specyfika nowego postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, 11, 41–47.
Wolwiak, I. (2024). Komentarz do art. 1311a. w: P. Rylski (red. nacz.) & A. Olaś (red. cz. III), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Legalis.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 1 marca 2006 r. w sprawie Sejdovic v. Włochy, nr wniosku 56581/00.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 14 listopada 2000 r. w sprawie Riepan v. Austria, nr wniosku 35115/97.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 19 lutego 1998 r. w sprawie Jacobsson v. Szwecja, nr wniosku 16970/90.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie Faugel v. Austria, nr wniosków 58647/00 i 58649/00.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 maja 1990 r. w sprawie Weber v. Szwajcaria, nr wniosku 11034/84.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 23 lutego 1994 r. w sprawie Fredin v. Szwecja, nr wniosku 18928/91.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 24 czerwca 1993 r. w sprawie Schuler-Zgraggen v. Szwajcaria, nr wniosku 14518/89.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 28 maja 1997 r. w sprawie Pauger v. Austria, nr wniosku 16717/90.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia z 8 lutego 2005 r. w sprawie Miller v. Szwecja, nr wniosku 55853/00.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 czerwca 2002 r., sygn. akt SK 5/02, OTK-A 2002, nr 4, poz. 41.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 listopada 2011 r., SK 45/09, OTK-A 2011, nr 9, poz. 97.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 września 2007 r., sygn. akt SK 4/06, OTK-A 2007, nr 8, poz. 98.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 lipca 2007 r., sygn. akt SK 1/06, OTK-A 2007, nr 7, poz. 73.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia z 2 października 2006 r., sygn. akt SK 34/06, OTK-A 2006, nr 9, poz. 118.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia z 20 listopada 2007 r., sygn. akt SK 57/05, OTK-A 2007, nr 10, poz. 125.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia z 20 października 2010 r., sygn. akt P 37/09, OTK-A 2010, nr 8, poz. 79.
