The Medical Treatment of Patients Suffering from Eating Disorders (Anorexia Nervosa)
Abstract
The aim of this study is to answer the question of whether the law allows for the coerced hospitalization and treatment of adult and non-incapacitated patients suffering from eating disorders. The analysis concerns anorexia nervosa as one of the most serious and dangerous of these disorders due to its high mortality. The considerations include two groups of provisions: Articles 30 and 33 of the Act on the Professions of Doctor and Dentist (Sejm of the Republic of Poland, 1996) and Articles 23–24 of the Act on Mental Health Protection (Sejm of the Republic of Poland, 1994). The author concludes that under the later Act, anorexic patients cannot be admitted to hospital against their will because they are not mentally ill; according to the view of most doctors, anorexia is not an illness but a disorder. The study ends with conclusions and de lege ferenda remarks (proposals for changes to the Act on Mental Health Protection).References
Attia, E., & Walsh ,B.T. (2009). Behavioral Management for Anorexia Nervosa. New England Journal of Medicine, 360, 500–506.
Bączyk-Rozwadowska, K. (2011). Prawo pacjenta do informacji według przepisów polskiego prawa medycznego, Studia Iuridica Toruniensia, IX, 59–100.
Balicki, M. (1999). Przymus w psychiatrii – regulacje i praktyka. Prawo i Medycyna, 1, 40–60.
Balicki, M. (2024). Komentarz do art. 24. w: M. Balicki, A. Fiutak, & T. Gardocka, Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Komentarz (223–239). C.H. Beck.
Bobińska, K., & Gałecki, P. (2016). Komentarz do art. 23, 24. w: P. Gałecki, K. Bobińska, & K. Eichstaedt (red.), Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Komentarz (wyd. II) (133–194). Wolters Kluwer.
Boratyńska, M. (2019). Przymus psychiatryczny. w: M. Boratyńska, & P. Konieczniak (red. tomu), E. Zielińska (red. serii), System Prawa Medycznego. Regulacja prawna czynności medycznych (t. II, cz. 1) (877–928). Wolters Kluwer.
Chesney, E., Goodwin, G.M., & Fazel, S. (2014). Risks of all-cause and suicide mortality in mental disorders: a meta review. World Psychiatry Official Journal of the World Psychiatric Association, 2(13), 153–160.
Ciechorski, J. (2018). Kontrola przyjęcia do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta. Glosa od uchwały SN z 8.11.2016 r., III CZP 66/16. Glosa, 3, 128–132
Dąbrowski, S., & Kubicki, L. (1995). Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Przegląd ważniejszych zagadnień. Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Dąbrowski, S. (1997). Komentarz do art. 23. w: S. Dąbrowski, & J. Pietrzykowski (red.), Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Komentarz (138–140). Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Damato, F.M., Ricci, P., & Rinaldi, R. (2023). Informed consent and compulsory treatment on individuals with severe eating disorders: a bioethical and juridical problem. Clinical Therapeutics, 4(174), 365–369.
Duda, J. (2012). Komentarz do ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Lexis Nexis.
Fiutak, A. (2024). Komentarz do art. 23. w: M. Balicki, A. Fiutak, & T. Gardocka (red.), Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Komentarz (223–235), C.H. Beck.
Gałecki, M., Pilecki, Rymaszewska, J., Szulc, A., Sidorowicz, S. & Wciórka, J. (red.), Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5. Edra Urban & Partner.
Gałecki, P., & Szulc, A. (2023). Psychiatria. Rozpoznania według ICD-11 (t. 1). Edra Urban & Partner.
Gałecki, P., Pilecki, M., Rymaszewska, J., Szulc, A., Sidorowicz, S., & Wciórka, J. (2018). Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5, Edra Urban & Partner.
Giusti, V., & Gebhard, S. (2011). Anorexia somatic assessment and management. Revue Médicale Suisse, 7(288), 711–715.
Holm, J.S., Brixen, K., Andries, A., Hørder, K., & Støving, R.K. (2012). Reflections on involuntary treatment in the prevention of fatal anorexia nervosa: a review of five cases. International Journal of Eating Disorders, 1(45), 93–100.
Huas, C., Caille, N., Godart, N., & Foulon, C. (2011). Factors predictive of ten-year mortality in severe anorexia nervosa patients. Acta Psychiatrica Scandinavica, 1(123), 62–70
Hudson, J.I., Hiripi, E., Pope, J.H., & Kessler, R. (2007). The prevalence and correlates of eating disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Biological Psychiatry, 3(61), 348–358.
Jackson, E. (2016). Medical Law: Text, Cases, Materials. Oxford University Press.
Janiszewska, B. (2013a). Zgoda na udzielenie świadczenia zdrowotnego. Ujęcie wewnątrzsystemowe. C.H. Beck.
Janiszewska, B. (2013b). Podmiotowe uwarunkowania hospitalizacji psychiatrycznej w celu obserwacji. Monitor Prawniczy, 3, 158–160.
Karczewska-Kamińska, N (2018). Przymus leczenia i inne interwencje medyczne bez zgody pacjenta. Wolters Kluwer.
Khalifa, I., & Goldman, R.D. (2019). Anorexia nervosa requiring admission in adolescents. Canadian Family Physician, 2(65), 107–108.
Kmieciak, B. (2015). Prawno-etyczne wyzwania hospitalizacji psychiatrycznej pacjentów po próbach samobójczych. Prawo i Medycyna, 2, 178–193.
Kmieciak, B. (2016). „Przepis na granicy”, czyli współczesne wyzwania w obszarze ochrony praw pacjenta psychiatrycznego. Prawo i Medycyna, 4, 49–71.
Konieczniak, P. (2019). Przymusowe przyjęcie do szpitala psychiatrycznego lub domu pomocy społecznej. w: M. Boratyńska, & P. Konieczniak (red. tomu), E. Zielińska (red. serii), System Prawa Medycznego. Tom II. Część 1. Regulacja prawna czynności medycznych (889–896). Wolters Kluwer.
Kubiak, R. (2021), Prawo medyczne (wyd. IV). C.H. Beck.
Millar, H.R., Wardell, F., Bybyan, J.P., Naji, S.A., Prescott, G.J., Eales, J.M., & Phil, M. (2005). Anorexia nervosa mortality in Northeast Scotland 1965–1999. American Journal of Psychiatry, 4(162), 753–757.
Minuti, A., Bianchi, S., Pula, G., Perlangeli, A., Tardani, M., Cuzzucoli, L., Pastorino, L., Menculini, G., & Moretti, P. (2023). Coercion and compulsory treatment in anorexia nervosa: a systematic review of legal and ethical issues. Psychiatria Danubina, 35(2), 206–216.
Mitchell, A., Wales, J., & Nielsen, S. (2011). Mortality rates in patients with anorexia nervosa and other eating disorders. A meta-analysis of 36 studies. Archives of General Psychiatry, 7(68), 724–731.
Mitrany, E., & Melamed, Y. (2005). Compulsory Treatment of Anorexia Nervosa. Israel Journal of Psychiatry and Related Sciences, 3(42), 185–190.
Nesterowicz, M. (2018). Prawo medyczne (wyd. XII). Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.
Paprzycki, L.K. (1996). Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Wprowadzenie. Kantor Wydawniczy „Zakamycze”.
Pawełczyk, T. (2018). Zagrożenie samobójstwem – praktyczne postępowanie. Psychiatria po Dyplomie, 6, 25–30
Pilecki, M.W., Józefik, B., & Sałapa K. (2013). Związek oceny relacji rodzinnych z depresją u dziewcząt z różnymi typami zaburzeń odżywiania się. Psychiatria Polska, XLVII(3), 385–393.
Postanowienie SA w Krakowie z dnia 14 marca 2016 r., II AKz 53/16, Legalis.
Postanowienie SN z dnia 14 lutego 1996 r., II CRN 201/95, Legalis.
Postanowienie SN z dnia 16 kwietnia 2009 r., I CSK 402/08, Legalis.
Postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2016 r., V KK 342/15, LEX nr 1977834.
Postanowienie SN z dnia 6 sierpnia 2014 r., V CSK 145/14, LEX nr 1504765.
Pużyński, S. (2007). Choroba psychiczna – problemy z definicją oraz miejscem w diagnostyce i regulacjach prawnych. Psychiatria Polska, 3(41), 299–308.
Pużyński, S. (2015). Dylematy współczesnej psychiatrii. Problemy kliniczne, etyczne i prawne. Eneteia.
Rabe-Jabłońska, J., Pawełczyk, T., Żechowski, C., & Jarema, M. (2008). Standardy leczenia zaburzeń odżywiania. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 8(1), 20–40.
Rada Europejska. (2004). Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy Nr Rec(2004)10 dotyczące ochrony praw człowieka i godności osób z zaburzeniami psychicznymi. https://niepelnosprawni.gov.pl/container/dokumenty-miedzynarodowe/dokumenty-rady-europejskiej/Zalecenie%20Rec.2004.10.pdf
Remberk, B. Gmitrowicz, A., Janas-Kozik, M., Namysłowska, I., Wolańczyk, T., Rajewski, A., Słopień, A., Gorczyca, P., Bryńska, A., Łucka, I., Jelonek, I., & Sierakowski, P. (2018). Stanowisko ekspertów w kwestii postępowania w przypadku pacjentów z jadłowstrętem psychicznym o ciężkim przebiegu, którzy nie wyrażają zgody na leczenie. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 18(3), 229–233.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (1950). Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r (Dz.U. z 1993 r., nr 61, poz. 284).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (1994). Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 917).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (1996). Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1287).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2008). Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 581).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (1997). Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodek karny (t.j. Dz.U. z 2024, poz. 17).
Sierakowski, P., & Remberk, B. (2017). Aspekty prawne leczenia zaburzeń odżywiania. w: K. Kucharska (red.), Profilaktyka i leczenie zaburzeń odżywiania. Wiedza ekspercka (179–185). Instytut Psychiatrii i Neurologii. Ministerstwo Zdrowia.
Stochel, M., & Janas-Kozik, M. (2010). Przyjaciółki wirtualnej Any – zjawisko proanoreksji w sieci internetowej. Psychiatria Polska, 5(44), 693–702.
Suzuki, K., Takeda, A., & Yoshino, A. (2011). Mortality 6 years after inpatient treatment of female Japanese patients with eating disorders associated with alcoholism. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 4(65), 326–332.
Świderska, E., & Twarowska, E. (2017). Problematyka poszanowania autonomii osób chorych na anoreksję. Prawo i Medycyna, 2, 94–114.
Túry, F., Szalai, T., & Szumska, I. (2019). Compulsory treatment in eating disorders: Control, provocation, and the coercion paradox. Journal of Clinical Psychology, 8(75), 1444–1454.
Tylec, A., Olajossy, M., Dubas-Ślemp, H., & Spychalska, K. (2013). Możliwość czy przymus leczenia? Anoreksja psychiczna – uregulowania prawne. Opis przypadku. Psychiatria Polska, 3(47), 531–539.
Uchwała SN z dnia 8 listopada 2016 r., III CZP 66/16, Legalis.
WHO. (2018). Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11. https://icd.who.int/browse/2024–01/mms/en#334423054
Witkowska, B. (2013). Percepcja postaw rodzicielskich a poziom samooceny dziewcząt z anoreksją psychiczną. Psychiatria Polska, XLVII(3), 397–407.
Wojcieszak, A. (2022). Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego w trybie diagnostycznym. w: A. Wojcieszak. Autonomia pacjenta z zaburzeniami psychicznymi (304–307). C.H. Beck.
Wyrok Sądu Opiekuńczego w sprawie Re L; The NHS Trust vs L. z 2012 r., EWHC 2741 (COP), [2012] MHLO 159.
Wyrok Sądu Opiekuńczego w sprawie Re X (NHS Foundation vs Ms X) z 2014 r. (EWCOP 35).
Wyrok TK z dnia 22 listopada 2016 r., K 13/15, OTK-A 2016‚ nr 88.
Wyrok z dnia 15 czerwca 2012 r. w sprawie Re E (Medical Treatment Anorexia). https://www.bailii.org/ew/cases/EWCOP/2012/1639.html)
Żaczek, J. (2023). Komentarz do art. 23. w: P. Drembkowski, B. Kmieciak, & R. Tymiński (red.), Ochrona zdrowia psychicznego. Komentarz (567–590). Wolters Kluwer.
Żerańska, M., Tomaszewicz-Libudzic, C., Jagielska, G., & Komender, J. (2002). Powikłania chirurgiczne w trakcie szpitalnego leczenia jadłowstrętu psychicznego – przegląd piśmiennictwa i omówienie trzech przypadków. Psychiatria Polska, 36(4), 579–589.
