The Question of the Value of Human Life in Theoretical Discussions and in Practice. A Legal Philosophical and Theory of Law Perspective
Abstrakt
The value of human life has a basis in cultural norms, both moral and religious. In democratic states it is reflected in the right to life, which has become a foundation for all other human rights and freedoms. Nonetheless, in contemporary legal philosophical thought, the treatment of life as an absolute value and as absolutely inviolable is not the only perspective. Alongside the traditional principle of the sanctity of life, there are those who propose to give precedence to its quality. That quality is gradable and depends on biological and genetic factors. Such a view brings to light new aspects of legal interference in the domain of the life of individuals. It justifies, for example, the permissibility of abortion in the case of a foetus suffering lethal defects. It raises the possibility of allowing claims for redress for harm done by bringing about wrongful life (“life that is not worth living”) or wrongful birth. These issues are highly controversial from an axiological standpoint, while also becoming a source of moral dilemmas. At the same time, given the progress currently being made in biotechnology, they demand legal regulation.Bibliografia
Bazela M.,Życie wysokiej jakości, czyli po co nam bioetyka?, Archeus. Studia z bioetyki i antropologii filozoficznej 2004, vol. 5.
Biesaga T., Wartość życia w ujęciu etyki personalistycznej, Seminare. Poszukiwania naukowe 2003, no. 19.
Breczko A., Podmiotowość prawna człowieka warunkach postępu biotechnomedycznego, Białystok 2011.
Capron M., Tort Liability in Genetic Counseling, Columbia Law Review 1979, vol. 79(4).
Chańska W., Nieszczęsny dar życia. Filozofia i etyka jakości życia w medycynie współczesnej, Wrocław 2009.
Chyrowicz B., Zamiar i skutki, Lublin 1997.
Feinberg J., Harm to Others, The Moral Limits of Criminal Law 1987, vol. 4.
Feinberg J., Wrongful Life and the Counterfactual Element in Harming, Social Philosophy and Policy 1986, vol. 4.
Fletcher J., Indicators of Humanhood: A Tentative Profile of Man, The Hastings Center Report 1972, vol. 2.
Garlicki L., Sąd Najwyższy USA a „prawo do życia”, Państwo i Prawo 1992, no. 8.
Green R.M., Parental autonomy and the obligation not to harm one’s child genetically, Journal of Law, Medicine & Ethics 1995, vol. 25.
Jaworek P., Narodziny dziecka jako źródło szkody w prawie cywilnym, (in:) M. Warciński, K. Zaradkiewicz (eds.), Wybrane zagadnienia prawa cywilnego, Warsaw 2006.
John Paul II, Encyclical: Evangelium Vitae. On the value and inviolability of human life, Vatican 1995, no. 2.
Justyński T., Odpowiedzialność cywilna lekarza w związku z nieudanym zabiegiem sterylizacji (w świetle prawa niemieckiego), (in:) A. Sokala, E. Gajda (eds.), Honestevivere. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Władysława Bojarskiego, Toruń 2001.
Justyński T., Poczęcie i urodzenie się dziecka jako źródło odpowiedzialności cywilnej, Kraków 2003.
Kowalski M., Odpowiedzialność odszkodowawcza lekarza z tytułu wrongful birth w prawie niemieckim, Prawo i Medycyna 2002, no. 11.
Krawczak A., Maciejewska-Mroczek E., Radkowska-Walkowicz M., Dziecko. In vitro. Społeczeństwo. Ujęcie interdyscyplinarne, Warsaw 2018.
Lang W., W sprawie statusu prawnego nasciturusa, Państwo i Prawo1983, no. 6.
Lang W., Safjan M., Odpowiedzialność prawna za szkody prenatalne i prekoncepcyjne, (in:) W. Lang (ed.), Prawne problemy ludzkiej prokreacji, Toruń 2000.
McCormick R.A., The Quality of Life, the Sanctity of Life, The Hastings Center Report 1978, vol. 8.
Midlock J.A., Prenatal Injuries Caused by Negligence Prior to Conception: An Expansion of Liability, Chicago-Kent Law Review 1977, vol. 54(2).
Nestorowicz M., Odpowiedzialność cywilna lekarza wobec narodzonego dziecka z tytułu wrongful life w prawie francuskim, (in:) A. Łopatka, B. Kunicka-Michalska, S. Kiewlicz (eds.), Prawo. Społeczeństwo. Jednostka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Kubickiemu, Warsaw 2003.
Nestorowicz M., Odpowiedzialność cywilna według common law za szkody wyrządzone nasciturusowiprzed i po jego poczęciu, Państwo i Prawo1983, no. 8.
Nestorowicz M., Prawo medyczne, Toruń 2001.
Nordenfelt L., Quality of Life. Health and Happiness, Avebury, Aldershot 1993.
Nussbaum M., Sed A. (eds.), The Quality of Life, Clarendon Press, Oxford 1993.
Pietrzykowski T., Spór o aborcję, Katowice 2007.
Pietrzykowski T., Etyczne problemy prawa, Warsaw 2011.
Różyńska J., „Wolałbym nie istnieć, niż żyć w takim stanie”. O koncepcji krzywdy opartej na racjonalnej preferencji Joela Feinberga, Etyka 2014, no. 49.
Safjan M., Prawo wobec ingerencji w naturę ludzkiej prokreacji, Warsaw 1990.
Safjan M., Rozwój współczesnej medycyny i biologii a prawna ochrona dziecka poczętego, Studia Prawnicze 1988, no. 3.
Shelp E.E., Born to die? Deciding the fate of critically ill newborns, New York 1986.
Singer P., Etyka praktyczna, Warsaw 2003.
Singer P., O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej,Warsaw 1994.
Smyczyński T. (ed.), Wspomagana prokreacja ludzka, Poznań 1996.
Smyczyński T., Pojęcie i status prawny dziecka poczętego, Studia Prawnicze 1989, no. 4.
Soniewicka M., Regulacje prawne wobec rozwoju nowoczesnych technik kontroli prokreacji. Analiza roszczenia wrongful life, Diametros 2009, no. 19.
Steinbock B., Life Before Birth. The Moral and Legal Status of Embryos and Fetuses, Second Edition, Oxford 2011.
Szawarska D., Preimplantacyjna diagnoza genetyczna (PGD) i zasada odpowiedzialności rodzicielskiej, (in:) A. Krawczak, E. Maciejewska-Mroczek, M. Radkowska-Walkowicz, Dziecko. In vitro. Społeczeństwo. Ujęcie interdyscyplinarne, Warsaw 2018.
Szawarski D., Wartość życia, Etyka 1984, no 21, pp. 41-69.
Ślęczek-Czakon D., Problem wartości i jakości życia w sporach bioetycznych, Katowice 2004.
Tokarczyk R., Jakość życia jako prewartość, http://romantokarczyk.pl/juris/bio8.html (6 April 2018).
Umiastowski J., Wokół kodeksu etyki lekarskiej, Ethos 1994, nos. 1-2.
